Capital expenditure là chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra để mua sắm, nâng cấp và bảo trì các tài sản cố định như đất đai, xí nghiệp, trang thiết bị, máy móc,… giúp doanh nghiệp vận hành lâu dài và hiệu quả. Hãy cùng Makemoney tìm hiểu rõ hơn Capital expenditure là gì và nó có vai trò như thế nào đối với doanh nghiệp.
Capital expenditure là gì?
Capital expenditure (tên viết tắt là Capex) là một khái niệm dùng để chỉ các khoản chi phí đầu tư vào tài sản cố định của doanh nghiệp. Với khoản tiền này, doanh nghiệp sẽ đầu tư mua mới hoặc bảo trì, nâng cấp các cơ sở vật chất hiện có như: nhà xưởng, văn phòng, máy móc, xe cộ,… Trong báo cáo dòng tiền của doanh nghiệp, Capital expenditure thường được xếp vào mục đầu tư vào nhà máy, tài sản và thiết bị. Capital expenditure được xem là một trong những chỉ số quan trọng, phản ánh rõ phần nào dòng tiền đầu tư tài sản cố định của doanh nghiệp.
Capital expenditure của một doanh nghiệp gồm có:
- Mua sắm tài sản cố định mới, có thể là tài sản vô hình hoặc hữu hình.
- Sửa chữa, bảo trì tài sản cố định hiện có nhằm kéo dài tuổi thọ sử dụng hữu ích của tài sản.
- Nâng cấp tài sản cố định hiện có nhằm tăng hiệu suất hoạt động.
Để có thể xác định chi phí vốn là bao nhiêu thì doanh nghiệp phải tính được lợi ích của tài sản đó trong thời gian 1 năm mà công ty đóng thuế thì mới có trong bảng báo cáo tài chính. Bằng cách phát hành cổ phiếu, vay ngân hàng, kêu gọi tài trợ,… Capex có thể được tài trợ từ các tổ chức khác. Hiện nay, có rất nhiều nhà đầu tư chú trọng đến chỉ số Capital expenditure của doanh nghiệp.
Capital expenditure có ý nghĩa gì?
Capital expenditure có thể giúp doanh nghiệp đo lường được số tiền đầu tư vào tài sản cố định mới hoặc hiện có là bao nhiêu để duy trì và phát triển. Capital expenditure được xem là phần quan trọng nhất trong dòng tiền từ hoạt động đầu tư của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau sẽ có những khoản chi tiêu vốn khác nhau. Các nhà đầu tư có thể thông qua đó để đánh giá chính xác chỉ số Capital expenditure của doanh nghiệp để quyết định có nên đầu tư vào doanh nghiệp đó hay không.
Những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh dài hạn thường sẽ chỉ cần trích một phần nhỏ lợi nhuận hàng năm cho chi phí vốn để duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh của mình so với các đối thủ khác. Thông thường, nhà đầu tư chỉ nên đầu tư vào các doanh nghiệp như trên, không nên đầu tư vào các doanh nghiệp đòi hỏi quá nhiều Capital expenditure mỗi năm.
Để biết được doanh nghiệp đó có lợi thế cạnh tranh dài hạn hay không, hãy thử so sánh Capital expenditure với lợi nhuận sau thuế bằng cách tính tổng Capital expenditure mà doanh nghiệp đã sử dụng trong 7 – 10 năm và so sánh với tổng lợi nhuận sau thuế trong cùng khoảng thời gian đó.
- Nếu tổng Capital expenditure <50% lợi nhuận sau thuế thì đây chính là một dấu hiệu tốt cho thấy doanh nghiệp đó có thể có lợi thế cạnh tranh.
- Nếu tổng Capital expenditure <25% lợi nhuận sau thuế thì đây chính là một doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh lớn và có thể cân nhắc đầu tư.
Đặc điểm của chỉ số Capital expenditure
Trong kế toán, một chi phí được coi là Capital expenditure khi tài sản hay khoản đầu tư đó có thời gian sử dụng dự kiến nhiều hơn một năm hoặc chi phí đó dùng để tăng thời gian sử dụng dự kiến của những tài sản đang sở hữu. Nếu tài sản có tuổi thọ dưới 1 năm, doanh nghiệp sẽ phải chi trả và thống kê trên báo cáo thu nhập theo hướng dẫn của Sở thuế vụ (Internal Revenue Service).
Mọi khoản phí khi được xem là Capital expenditure đều cần phải được vốn hóa, tức là doanh nghiệp phải phân bổ chi phí này theo thời gian sử dụng dự kiến của một tài sản. Trường hợp chi phí này dùng để duy trì, nâng cấp tài sản hiện có thì phải được khấu trừ hoàn toàn trong năm mà nó phát sinh.
Các nhà đầu tư có thể nhìn thấy chi phí Capital expenditure ở mục dòng tiền từ hoạt động đầu tư trong bản lưu chuyển tiền tệ của công ty. Các doanh nghiệp có thể ghi nhận chi phí vốn ở các mục khác nhau như chi phí đầu tư, chi phí thâu tóm, chi phí mua sắm bất động sản, thiết bị, máy móc,…
Capital expenditure được tạo ra với mục đích bổ sung cho tài sản hoặc tài sản đã đóng thuế giúp doanh nghiệp xác định nghĩa vụ đóng thuế của mình trong trường hợp bán hoặc chuyển nhượng doanh nghiệp. Giá trị của Capital expenditure sẽ tùy thuộc vào lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp. Các ngành công nghiệp như khai thác dầu mỏ, sản xuất, viễn thông,… thường có mức chi phí vốn cao nhất hiện nay.
Capital expenditure là một trong những chỉ số quan trọng nhất của doanh nghiệp khi vận hành, được ghi chép, viết hóa trên báo cáo kế toán. Hy vọng thông qua những chia sẻ từ Makemoney, bạn có thể hiểu rõ Capital expenditure là gì và nó ý nghĩa như thế nào đối với doanh nghiệp cũng như các nhà đầu tư. Nếu là một nhà đầu tư, trước khi quyết định đầu tư vào một doanh nghiệp nào đó, hãy xem xét thật kỹ chỉ số Capital expenditure của doanh nghiệp để đánh giá xem doanh nghiệp đó có lợi thế cạnh tranh hay không, và có thể mang lại lợi nhuận hay không.